تعاریف متعددي دراین زمینه وجود دارد كه به چند مورد از آن اشاره می كنم: هر نوع یادگیري، آموزش یا پرورش كه با استفاده از فناوري كامپیوتري شناخته شده به خصوص فناوري هاي مبتنی بر شبکه اینترنت ارائه می گرد یادگیري الکترونیکی به مجموعه فعالیت هاي آموزشی اطلاق می شود كه با استفاده از ابزارهاي الکترونیکی اعم شبکه هاي مجازي صورت می گیرد .به عبارت دیگر كلیه برنامه هایی را كه از ، رایانه اي ، از صوتی، تصویري طریق شبکه هاي رایانه اي به ویژه اینترنت، منجر به یادگیري می شود یادگیري الکترونیکی می نامند.
یادگیري الکترونیکی:
یادگیري الکترونیکی روشی را براي یادگیري مشاركتی غیر همزمان عملی می سازد كه تا اندكی پیش در محیطهاي آموزشی مفهومی متناقض به نظر میرسید مزیت آموزشی قدرتمند یادگیري الکترونیکی، توانایی آن براي پشتیبانی از تعامل فکري مبتنی بر متن است كه از فشار زمان و قید مکان مستقل است. ازدیدگاه یادگیري الکترونیکی، گرایش به خواندن و نوشتن معطوف می شود كه از دیدگاه سنتی این دو همراه با فعالیتهاي یادگیري شخصی هستند. این مساله قطعاً در محیط یادگیري الکترونیکی تغییر میکندزیرا كه گوش دادن و سخن گفتن جاي خود را به خواندن و نوشتن می دهند. خواندن و نوشتن هر دو روشهاي فردي و مشاركتی براي برقراري ارتباط در تجربه یادگیري الکترونیکی هستند.
خواندن تبدیل به روشی براي به دست آوردن اطلاعات و نیز براي "گوش سپردن" به دیدگاه استاد و فراگیران می گردد. به نحو مشابهی در محیط یادگیري الکترونیکی نوشتن به روشی براي برسازي دانش و هم براي تبادل پرسشها و ایده ها با استاد و دیگر فراگیران تبدیل می شود. با یادگیري الکترونیکی از طریق خواندن گوش می دهیم و با نوشتن صحبت می كنیم. ارتباطات مبتنی بر متن، توانایی ویژه اي براي تسهیل گفتگو و تفکر انتقادي دارند. اجمالاً یادگیري الکترونیکی باید به گونه اي بنا شود كه فراگیران بتوانند خود را كاملاً در تجربه غرق كنند. این امر با سرازیر شدن یک سویه اطلاعات، چه از سوي فرد و چه به سوي فرد، حاصل نمی گردد. با تعامل است كه دنیاي خاص یادگیري خلق می شود و معنی به صورت مشاركتی ساخته می شود.این امر هنگامی رخ می دهد كه استاد تعامل پویا را تقویت كرده و بر آن نظارت كند و آن را جهت دهی نماید كه حاصل آن پدید آمدن نتایج یادگیري بسیار شگفت انگیزخواهد بود .این امر همچنین هنگامی رخ می دهد كه فراگیران بتوانند فعالیتهاي خود را با توجه به هدف مشخص تعیین نمایند. این امر حد نهایی وضعیتی است كه شخص نظارت و مسولیت یادگیري خود را برعهده می گیرد. منحصر بفرد بودن یادگیري الکترونیکی نیز در همین نکته نهفته است .با یادگیري الکترونیکی از طریق خواندن گوش می دهیم و با نوشتن صحبت می كنیم . ارتباطات مبتنی بر متن، توانایی ویژه اي براي تسهیل گفتگو و تفکر انتقادي دارند.
مستندات و متون نوشتاري از جمله اجزاي آموزشی هستند كه در رویکردهاي سنتی و نوین آموزشی، از اهمیت و جایگاه ویژه اي برخوردار می باشند. در گذار از شیوه هاي سنتی آموزش به راهکارهاي نوین یادگیري ، ماهیت و نحوه سازماندهی و ساختار ارتباطی متون نیز دستخوش تحولات بنیادي و چشمگیري شدند كه بخش زیادي از آن قابلیتها مرهون تسهیلات و امکاناتی بودند كه فناوریهاي اطلاعات و ارتباطات، در اختیار طراحان سیستمهاي آموزشی قرار می دادند .از مزایاي محتویات الکترونیکی، ایجاد یکباره آنها و قابلیت ویرایش مستمرشان می باشد، هرچند طراحی و پیاده سازي اجزاي آموزشی آنها فرایند نسبتاً زمانبري است كه مستلزم تدارک یک گروه كاري با تخصصهاي فنی و هنري متنوع می باشد. نکتة مهم در خصوص طراحی محتویات، دستیابی به منظومهاي از مفاهیم مناسب و ایجاد ارتباط معنادار میان آنهاست، تا فراگیر ضمن طی مسیر تعیین شده، به توانمندي برسازي ساختار مفهومی، مطابق اهداف آموزشی تبیین شده، نائل گردد. دید كلی ما از محتواي الکترونیکی جهت برگزاري یک دورة آموزشی، ارائة مجموعه عناوین آموزشیِ تعریف شدهاي است كه هریک از آنها در قالب صفحات وب سازماندهی شده كه اجزاي آموزشی، با فرمتهاي گوناگون و با چیدمانی مبتنی بر اصول انتقال مفاهیم، در آن آرایش یافته اند. نکتة مهم در این خصوص دستیابی به منظومهاي از مفاهیم مناسب و ایجاد ارتباط معنادار میان آنهاست، تا فراگیر ضمن طی مسیر تعیین شده، به توانمندي برسازي ساختار مفهومی، مطابق اهداف آموزشی تبیین شده، نائل گردد. در طراحی مضمون و زمینه هاي تجربه آموزشی موثر، استفاده از مطالعات موردي (و بسط آن جایگاه Case Study) ویژه اي پیدا كرده است. كانون توجه مطالعات موردي مباحثه از منظر جهان واقعی، آن گونه كه فراگیران می توانند با آن ارتباط برقرار كنند، است. مطالعات موردي می توانند از گروههاي مباحثه كوچک و بزرگ بهره ببرند، فراگیران را تشویق به پذیرش مسولیت براي معنی بخشیدن كنند و فرصت هایی براي فراگیران فراهم كنند تا بتوانند بحث ها را مدیریت نمایند. اگر از مطالعات موردي به این صورت استفاده شود، محیطی عالی براي استاد فراهم می شود تا او بتواند چارچوبی سازمان یافته معرفی كند و نکته ها یا ایده هاي مورد نیاز را متناسب وضعیت آموزشی فراگیران اضافه نماید .استفاده از هوش مصنوعی نیز در طراحی محتویات آموزشی تحول بزرگی را ایجاد كرده است. در دانشگاه هاروارد با استفاده از نرم افزارهاي هوش مصنوعی به دانشجویان درس مدیریت می نیروي 10دهند به طور مثال وقتی شما درس رهبري را در این دانشگاه از روي اینترنت انتخاب كنید ابتدا به شما مجازي می دهند. هر نیرو می آید خود را معرفی می كند و میگوید چه وظایفی دارد سپس ساختار سازمانی را به شما می دهند و به شما مدیریت یک شركت مجازي را می سپارند بعد از آن یک شركت می آید قرار داد خوبی با شما می بندد سپس بر سر شما كار می ریزند انواع فکس ها و نامه هایی كه باید كارهایش را انجام دهید. دیگر وقتی براي انجام قراداد قبلی ندارید ، هر تصمیمی كه بگیرید براي شما نمره اي محسوب می شود و حال اگر شركت را به ورشکستگی برسانید با آخرین مستندات و مقالات و استادان بزرگ مدیریت در دنیا اشکالات شما را گرفته و تصمیمات اشتباهی را كه گرفته اید متذكر می شوند.
- Hypertext & Hypermedia مهمترین جزء آموزشی در آموزش سنتی و آموزش الکترونیکی مستندات هستند كه در آموزش سنتی به شیوه میباشند. سیستمهاي hypertext و hypermediaكتاب و نوشتجات خطی و در آموزش نوین بصورت بصورت فزاینده اي در محیطهاي آموزشی مورد استفاده قرار گرفته است و hypertext و hypermedia مشاركت فعال فراگیران یکی از فایده هاي عمده این سیستمها می باشد. در این محیطهاي آموزشی، وhypermedia ، به عنوان ابزارهاي سازماندهی موثر و ارزشمندي براي حمایت از آموزش و hypertext یادگیري محسوب میگردند كه به كاربران اجازه می دهند اطلاعات را به روشهاي مختلف به دلخواه خود نمایش دهند. در واقع كاربر محیط مناسب شخصی خود را براي مواجه شدن با نیازهایش ایجاد می كند و این همان چیزي است كه ارائه اطلاعات را جنبه شخصی می دهد و كاربر پسند مینماید و توصیف كننده واقعی وhypermedia .می باشدhypertext
ترکیب تخصصی گروه کاری مورد نیاز برای تولید محتوای الکترونیک
تخصص وظایف
طراحی آموزشی -طراحی و سازماندهی پایگاه قواعد آموزشی
-تبیین فرایندها و مسیرهای یادگیری لازم
-شناسایی رسانه های مورد نیاز محتوا
-تهیه سناریوی اصلی ارائه محتویات و فرآیندهای ارزیابی
-تهیه سناریوی مربوط به فیلم ها و بخشنامه های تعاملی
متخصص حوزه دانش مورد نظر -ارائه دهنده محتوایات اصلی به صورت خام و مواد آموزشی لازم برای ارزیابی فراگیران ( به همراه مراجع لازم ، راهنمای استفاده موضوعی، واژه نامه و...
گروه فیلم و صدابرداری تهیه فیلم، تصاویر و ضبط صدا برای محتویات درسی و کمک درسی که قالب شنیداری و دیداری دارند
متخصص استاندارد -همکاری با طراح آموزشی و همچنین گروه توسعه و پیاده سازی برای اعمال ملاحظات مطرح در استاندارد مورد نظر
پیاده ساز -تهیه اجزای الکترونیکی محتویات آموزشی خام سازمان یافته
-تلفیق و یکپارچه سازی اجزای الکترونیکی انجام شد
استفاده از نرم افزار آموزش الکترونیکی باعث کاهش هزینه ها می شود .